STRONA O TEMATYCE MILITARNEJ
   
  Fortyfikacje i nie tylko
  Borne Sulinowo
 

Na obszarze wsi Linde zbudowano militarne miasteczko garnizonu Gross Born. Był to jeden z najważniejszych okresów w dziejach Bornego Sulinowa. Rząd III Rzeszy podjął decyzję o utworzeniu na obszarze dzisiejszej południowej części gminy, wielkiego poligonu wojskowego. W związku z tym, władze niemieckie wykupiły tereny oraz wysiedliły część ludności. W latach 1933 - 1938 zbudowano od podstaw dzisiejsze Borne Sulinowo, czyli bazę wojskową będącą zapleczem poligonu, koszarami i miejscem lokalizacji Szkoły Artylerii Wehrmachtu. W dniu 18 sierpnia 1938 r., z udziałem Wodza Naczelnego Armii Niemieckiej - Adolfa Hitlera i najwyższych władz wojskowych, dokonano oficjalnego otwarcia jednostki. Wieś Gross Born, od której wziął nazwę cały garnizon, znajdowała się kilka kilometrów na płd. wschód od miejscowości Linde, w centralnym punkcie poligonu. Obecnie trudno znaleźć ślady jej istnienia. Znajduje się tam leśny parking i tylko leżące miejscami cegły, zarysy fundamentów i pojedyncze, zdziczałe drzewa owocowe świadczą o tym, że kiedyś tętniło tu życie. Borne Sulinowo nie posiadało wówczas statutu i funkcji miasta. Garnizon Gross Born miał bardzo duże znaczenie w strukturze wojskowej III Rzeszy. Tutaj koncentrowały się jednostki dywizji pancernej Guderiana przed wrześniowym atakiem na Polskę. Na sztucznie zrobionej pustyni, na terenie poligonu ćwiczyły oddziały Afrikakorps pod dowództwem generała Rommla przed batalią afrykańską.

W skład kompleksu wojskowego wchodziło także inne, bliźniaczo podobne i w tym samym czasie zbudowane miasteczko militarne - Westwalenhof. Leży ono 12 km w linii prostej od Bornego Sulinowa, na południowym skraju dawnego poligonu. W "czasach radzieckich" nosiło ono nazwę Gródek, obecnie Kłomino. W pobliżu tej miejscowości, na wzgórzu zwanym Psią Górką w kompleksie drewnianych baraków, zbudowanych przed wojną i przeznaczonych dla niemieckich oddziałów Służby Pracy, zorganizowano we wrześniu 1939 roku obóz jeniecki. Na początku był to obóz przejściowy (Dulag). 9 listopada 1939 roku przekształcono go w obóz dla jeńców szeregowych (Stalag), który istniał do 1 czerwca 1940 roku. Jego miejsce zajął Oflag II D Gross Born, obóz dla oficerów. W obozie przebywali jeńcy francuscy (do połowy 1942 roku) i polscy. Przetrzymywany był tu m. in. autor "Pierwszego dnia wolności" pisarz i dramaturg Leon Kruczkowski. tutaj trafiła duża część żołnierzy Powstania Warszawskiego po podpisaniu aktu kapitulacji w dniu 2 października 1944 roku. Stan liczebny jeńców ulegał ciągłym zmianom. O wielkości obozu świadczy fakt, iż w lutym 1941 roku w obozie przebywało 3731 Francuzów (3166 oficerów, 565 ordynansów), a 1 stycznia 1945 roku - 5391 jeńców polskich (5014 oficerów, 377 ordynansów). W styczniu 1945 roku hitlerowcy ewakuowali jeńców na zachód do Sandbostel. Trasa przemarszu wynosiła ponad 700 km.

W latach 1932 - 1939 zbudowano biegnący od Bałtyku do Wielkopolski, przecinający obszar gminy z północy na południe i biegający także w rejonie Bornego Sulinowa pas fortyfikacji granicznych - Wał Pomorski. Składał się on z około 900 łączących się ze sobą, różnego rodzaju bunkrów żelbetonowych, zabezpieczonych dodatkowo kilkoma liniami transzei, zasieków, rowami przeciwczołgowymi, polami minowymi itd. Na początku 1945 r. Armia Czerwona i 1 Armia Wojska Polskiego zbliżyły się do garnizonu Gross Born i rubieży Wału Pomorskiego. Od 22 stycznia 1945 r. podchorążowie z mieszczącej się w dzisiejszym Bornem Sulinowie - II Oficerskiej Szkoły Artylerii Wehrmachru zaczęli obsadzać bunkry Wału Pomorskiego. Walki o przełamanie linii umocnień na obszarze dzisiejszej gminy trwały od początku lutego do pierwszej dekady marca 1945 r. W samym mieście nie było cięższych walk. Wspomina się tylko o wymianie ognia w rejonie spichlerzy i kompleksu magazynów (dzisiejsza ulica Towarowa) między czołowymi oddziałami wojsk radzieckich, a niemieckimi żołnierzami wywożącymi pośpiesznie zapasy żywności. Dzięki temu, miasto przetrwało wojnę praktycznie bez zniszczeń.

Wraz z zajęciem miasta przez Armię Czerwoną w lutym 1945 r., rozpoczął się nowy etap w dziejach Bornego Sulinowa. Duży kompleks militarny, na który składały się dwa miasteczka z całą infrastruktur± i rozległy poligon były swoistym prezentem dla wojsk radzieckich, które wyraźnie nie zamierzały szybko opuścić tych ziem. Armia Czerwona szybko doceniła ten prezent i wkrótce przejęła cały obszar na prawie 50 lat. Utrzymano jego militarny charakter, tworząc najlepiej strzeżoną bazę Północnej Grupy Wojsk. Dlatego też, od zakończenia wojny Borne Sulinowo praktycznie nie istniało. W ewidencji gruntów gminy Silnowo obszar ten figurował jako tereny leśne i był w rzeczywistości wyjęty z pod polskiej jurysdykcji, wycięty ze struktury terytorialnej kraju. Rozszerzono i "uszczelniono" cały teren, w skutek czego przestały istnieć wsie znajdujące się na obrzeżach poligonu: Dudylany (Doderlage), Płytnica (Plietnitz), Przełęg (Knacksee), Sztajnford (Steinforth).

W październiku 1992 roku wyjechał ze stacji kolejowej Borne Sulinowo ostatni wagon z żołnierzami około 15-to tysięcznego kontyngentu 6 Gwardyjskiej Witebsko-Nowogrodzkiej Dywizji Zmechanizowanej Armii Federacji Rosyjskiej. Tak zakończył się "okres rosyjski" w burzliwych dziejach Bornego Sulinowa.

Miasto przejęła trzecia z kolei armia. Tym razem 400-u żołnierzy 41 Pułku Zmechanizowanego Wojska Polskiego. W odróżnieniu od poprzednich, nie po to aby się szkolić, lecz aby zabezpieczyć miasto do czasu przekazania go władzom cywilnym. Nastąpiło to w kwietniu następnego roku.

5 czerwca 1993 roku, sobota w samo południe - uroczyste, oficjalne otwarcie miasta. Rozpoczął się nowy, po raz pierwszy cywilny etap w historii Bornego Sulinowa. 15 września 1993 roku Rada Ministrów RP nadaje miejscowości Borne Sulinowo status miasta. Zaczął się unikatowy w skali europejskiej proces zasiedlania i zagospodarowania objawionego nagle, pustego miasta i przyległego poligonu o powierzchni 18 tys. hektarów.

Źródło U.M. Borne Sulinowo

Link do GALERII:
http://militaria2.pl.tl/GALERIE-/kat-4.htm

                      


 
  Chcesz poprosić o zgodę na wykorzystanie informacji zawartych na tej stronie napisz do administratora bkslodz@gmail.com  
 
Copyright http://militaria2.pl.tl/ Wszystkie prawa zastrzeżone. Całość ani żaden fragment niniejszej strony nie może być wykorzystany w formie drukowanej lub elektronicznej bez uzyskania zgody autora tekstu oraz autora niniejszej strony internetowej. Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja